کودها از اساسی‌ترین نهاده های کشاورزی هستند که کشاورزان و باغداران عزیز باید آن‌ها را بشناسند و به صورت اصولی و با توجه به توصیه کارشناسان در جهت بهبود عملکرد از آن‌ها استفاده کنند. گیاهان برای حفظ شرایط فعلی و رشد نیازمند انرژی هستند و این انرژی از طریق کودها و عناصر غذایی تامین می‌شود. به طور کلی کودها به سه دسته‌ی آلی، شیمیایی و زیستی دسته‌بندی می‌شوند که کودهای آلی و شیمیایی دارای عناصر غذایی هستند اما کودهای زیستی دارای میکروارگانیسم‌هایی هستند که به آزادسازی عناصر غذایی خاک کمک می‌کنند. عناصر غذایی ماکرو و میکرو موجود در کودها، عناصری هستند که گیاه برای رشد و باردهی به آن‌ها نیاز دارد و در صورت نبود یا کمبود آن‌ها فعالیت گیاه مختل می‌شود. عناصری که گیاه برای رشد و فعالیت به مقدار بیشتری از آن‌ها احتیاج دارد عناصر ماکرو یا پرمصرف و برعکس، عناصری که در مقدار کمتر مورد نیازند عناصر میکرو یا کم مصرف گفته می‌شوند.
پرسش و پاسخ
- کودِ گیاهان چیست؟
کشاورز عزیز باید معنی کود را بداند. اهمیت کودها در کشاورزی مثل اهمیت غذا برای انسان ها است ولی همانطور که غذا خوردن بیش از حد باعث صدمه به سلامتی انسان می شود، کود دادن بدون برنامه و بیش از حد هم نمی تواند اثرات خوبی برای گیاه داشته باشد. پس کشاورزان عزیز قبل از مصرف هر کودی باید بدانند چه هدفی از کشت یا باغ خودشان دارند و اینکه بدانند نیاز آن گیاه چیست.
- عناصر غذایی ماکرو و میکرو در تغذیه گیاهان به چه معنی هستند؟
عناصر غذایی که تمام گیاهان نیاز دارند 16 عنصر است که بعضی از این عناصر در گیاه به مقدار بالا مصرف می شوند و نقش زیادی در عملکرد دارند. عناصر نیتروژن و فسفر و پتاسیم سه عنصر اصلی ماکرواند ولی گوگرد و کلسیم هم به دلیل مصرف بالا در گیاه جز ماکروها در نظر گرفته می شوند. سایر عناصر مثل آهن و منگنز و روی و بر و … به دلیل اینکه مقدار مصرف گیاه از این عناصر کم است جز عناصر میکرو دسته بندی می شوند.
- دسته بندی کودها در کشاورزی چگونه است؟
سه دسته از کودهای کشاورزی وجود دارد. کودهای شیمیایی، کودهای زیستی و آلی که سه دسته اصلی کودها هستند.
نکته: هر چند کودهای معدنی جز کودهای شیمیایی محسوب می شوند ولی تفاوت با کودهای شیمیایی این است که کودهای شیمیایی مستقیما از معدن استخراج شده و در کارخانه به فرم قابل حل یا دیرحل در می آیند (کود سولفات پتاسیم) ولی کودهای معدنی تحت عملیات شیمیایی قرار نگرفته و مستقیما از معدن به مزرعه انتقال می یابند.
دسته کودهای زیستی (کودهای میکروبی) شامل دو بخش کودهای زیستی زنده و غیرزنده اند. کودهای زیستی زنده حاوی موجودات زنده مانند باکتری و قارچ ها هستند که باکتری ها اثرگذاری بیشتری در کشاورزی دارند به دلیل اینکه باکتری ها باعث حلالیت عناصر شده و گیاه راحت تر می تواند عناصر را از خاک جذب کند.
دسته کودهای آلی مانند اسید هیومیک است که این کودها بهساز خاک بوده و روی فعالیت میکروارگانیسم ها هم اثر می گذارند.
- عملکرد کودهای زیستی یا میکروبی چگونه است؟
اولین اثر کودهای زیستی این است که عنصر را مستقیما از خاک گرفته و در اختیار ریشه ها قرار می دهند. کودهای زیستی در کنار کودهای شیمیایی کاملا نیاز گیاه را تامین می کنند. کودهای زیستی در شرایط شوری و تنظیم pH بسیار موثرند و طی سال ها اثرات بسیاری مفیدی برای خاک خواهند داشت.